Op vraag van de Diabetesliga volgt sportarts Luk Buyse voor de derde keer een groep deelnemers op bij hun deelname aan de Passo Dello Stelvio, de beklimming 13 juni van de befaamde Italiaanse Alpencol door gepassioneerde amateurwielrenners met (en zonder) diabetes. Passo Dello Stelvio staat open voor iedereen, met of zonder diabetes, en heeft als doel de aandacht te vestigen op het feit dat je met diabetes niet bij de pakken moet blijven zitten en verzamelt ook fondsen voor diabetesonderzoek. Een gesprek over medische begeleiding en goesting die grenzen verlegt. “We hebben nog niemand zien opgeven tijdens de beklimming.”

“Ik ben lid van de raad van bestuur en de werkgroep preventie van de Diabetesliga, en zelf een fervent fietser”, vertelt dokter Buyse in zijn kantoor in het Brussels Labo voor Inspanning & Topsport (BLITS) aan de VUB. “Vanmorgen nog ben ik vanuit mijn praktijk in Lauwe bij Menen naar Brussel gefietst. Logisch dat ik graag meewerk aan de begeleiding van de Stelviodeelnemers. Aan de VUB kunnen we nationaal en internationaal een aantal troeven voorleggen als het aankomt op sporttraining en -begeleiding. We ontwikkelden bijvoorbeeld de dubbele maximale inspanningstest om overtraining te detecteren.”

Wat is precies uw rol binnen de organisatie?

“Ik ben verantwoordelijk voor preselectie en selectie van de kandidaten. Iedereen vult vooraf een vragenlijst in met zijn of haar medische geschiedenis. Daarnaast is er ook een luik met vragen over het sportieve aspect: sportief of niet, ooit geweest… en dan is er nog een gedeelte over je motivatie om deel te nemen. Kandidaten vinden we via de Diabetesliga, via een aantal artsen, sommigen vinden zelf de weg via sociale media… elke keer moeten we wel mensen teleurstellen. Om te beginnen mag je diabetes je natuurlijk geen ernstige cardiologische of orthopedische complicaties bezorgd hebben. We selecteren ook op diabetesachtergrond omdat we tijdens de drie verschillende edities telkens een iets andere focus legden. Dit jaar is het de bedoeling om vooral type 1 in de kijker te zetten. Dan kom je uit bij relatief jonge deelnemers. We mikten eerst op 18 tot 27-jarigen omdat we weten dat dat een moeilijke leeftijd is om gedisciplineerd je diabetes te regelen en sport en beweging vol te houden. Alleen valt de Stelvio midden in de examenperiodes. De datum  verplaatsen is praktisch niet haalbaar. We verruimden dus naar 25 à 35 jarigen – met wat extra marge qua leeftijd en diabetestype.”

Met diabetes kan, mag en moet je sporten, maar wat zijn de criteria voor de Stelvio?

“Medisch selecteren we op kwalen die het klimmen zouden kunnen hinderen. Je wordt onderworpen aan een cardiologische inspanningstest, of er moet een test beschikbaar zijn die minder dan zes maanden tevoren werd afgenomen. Die cardiocheck is essentieel. Pas daarna kan je beginnen aan het intensieve trainingsprogramma. Mijn broer deed vorig jaar mee: 124 kilo en pre-diabetes. Dat kan dus, want hij heeft wilskracht en zijn basisgezondheid is oké. Sommige mensen investeren voor de Stelvio in een hele wieleruitzet, inclusief fiets! Op die basis kan je aan conditie beginnen werken. Qua diabetesregeling hebben we deelnemers met pomp, prikpen, op pillen… het maakt niet uit, zolang hun medische opvolging goed zit. Continue glucosemeting gecombineerd met een pomp is zeker nuttig en de nieuwe types pompen voorspellen ook de evolutie van je glycemie op basis van de trend van de laatste tientallen minuten. Ze waarschuwen  je voor een hypo en zetten de insulinetoevoer tijdelijk stop. Maar hoe je ook behandeld wordt, iedereen kan de Stelvio op, op voorwaarde dat je hart en je benen oké zijn. Hoe dan ook is het een hele uitdaging, met stijgingspercentages van gemiddeld 7 procent, een steilste kilometer à 9.5 procent en pieken van 14 procent. Er is onderweg weinig gelegenheid om uit te blazen.”

Hoe intensief moet je trainen, en kan iedereen dat aan?

“Na de cardiocheck kunnen de deelnemers naar een vestiging van het sportlabo Energy Lab in voor de inspanningstest. Tijdens de progressief stijgende belasting op een hometrainer wordt dan bepaald wanneer je vanuit aërobe naar anaërobe kracht begint te trappen en je spieren dus melkzuur beginnen aan te maken. Op basis van je resultaat krijg je je persoonlijke trainingsschema. Typisch zijn dat vijf trainingen per week die je grotendeels persoonlijk uitvoert. Je kan online meteen info uitwisselen met Energy Lab en je programma laten aanpassen. Zo bouw je mooi je conditie op. We hebben de afgelopen drie jaar geen enkel groot trainingsgerelateerd probleem opgetekend. Mensen die kans lopen op hypo’s kennen hun eigen lichaam, maar moeten leren omgaan met langdurige inspanningen. Afhankelijk van hun type diabetes en soort behandeling moeten ze hun insulineregime aanpassen en ondertussen, voor tijdens of na hun inspanning meer gaan eten… dat wordt allemaal bepaald. We houden een aantal gezamenlijke trainingstochten, zoals de Omloop van Vlaanderen (50, 82 of 120 kilometer). Voor elke type deelnemer gaan er begeleiders mee – endocrinologen, sportartsen, diabetisch verpleegkundigen: ze fietsen allemaal mee. Ik fiets zelf ook de Stelvio op met de groep – ik haalde het vorig jaar in 2 uur 20 minuten – en dan rij ik met een e-bike weer naar beneden om iedereen die achterop ligt onderweg bij te staan. Niemand blijft alleen achter.”

Conclusie: iedereen wordt beter van steile hellingen?

“Sociaal is het heel belangrijk om ook met diabetes te blijven bewegen en sporten. Het liefst samen, in groep, elke inspanning telt! Sporten helpt zowel bij type 1 als 2 preventief tegen complicaties door de positieve invloed op je ’suikerhuishouding’. Ieder procent HbA1c-daling leidt tot een daling van micro- en macrovasculaire complicaties. Dat is zeker op jonge leeftijd een enorm belangrijke investering in je gezondheid. En bij wie meedeed aan de Stelvio springt meestal de vonk definitief over om te blijven sporten.”

Interview: Wieland De Hoon

www.passodellostelvio.be

Diabeteseducator in het UZ Brussel Mahjouba Hamddan-Lachkar legde meer dan tien jaar geleden de basis om kinderen in het Marokkaanse Tétouan (waarvan zij zelf afkomstig is) een betere toegang te bieden tot diabetesbehandeling. Vorige maand reisde ze af met het volledige diabetesteam van UZ Brussel om er mee de eerste loopwedstrijd voor kinderen met diabetes in goede banen te leiden.

Een engagement dat een balletje aan het rollen brengt, want het Universitair Ziekenhuis in de Marokkaanse hoofdstad Rabat wil meer weten over de therapie aan het UZ Brussel. Hoe het verhaal begon? In 2003 vond Mahjouba – Macha voor de vrienden –  twee diabetologen in haar Marokkaanse geboortestad Tétouan die haar visie deelden op een betere voorlichting, controles, behandeling voor meer levenskwaliteit voor kinderen met type 1. Sinds 2004 verzorgt ze twee keer per jaar diabeteseducatie en begeleidt ze er vakantiekampen. Telkens bracht ze ook bloedstalen mee naar het UZ Brussel voor de metabole controle van de kinderen in Tétouan. Sinds 2014 worden de bloedonderzoeken ter plekke gedaan. In 2005 werd de vzw opgericht. “Vorig jaar wilden we eindelijk een groepje kinderen op dezelfde therapie zetten als in Europa”, vertelt Macha. “22 kinderen krijgen in plaats van twee keer per dag een inspuiting met een mengsel insuline nu een intensieve insulinetherapie van minimum vier keer per dag ultrasnelwerkende insuline (met Apidra en Lantus) Daar behaalden we prima resultaten mee: een daling van de zware hypoglycemieën en van het  hemoglobine A1c gehalte, een betere levenskwaliteit en minder hospitalisaties.”

Niet in een hoekje

Het waren de allereerste jongeren die op deze therapie behandeld werden in Marokko. De resultaten werden in september 2014 toegelicht door het team tijdens de ISPAD-conferentie in Toronto. “In januari van dit jaar zijn we met het héle diabetesteam van UZ Brussel Kinderziekenhuis - 2 artsen, 2 verpleegkundigen, 3 diëtisten, de secretaresse en de psychologe - naar Marokko afgereisd om onze vzw bij te staan met de organisatie van de eerste loopwedstrijd op maat van de kinderen”, glundert Macha. “Zes groepjes kinderen, jongens en meisjes liepen een wedstrijd, om het idee uit de wereld te helpen dat kinderen met diabetes in een hoekje moeten gaan zitten en niet mogen meesporten. Dat beeld leeft nog sterk in Marokko. Het succes van onze therapie werd opgepikt door het Universitair Ziekenhuis in Rabat. In juni gaan we het daar toelichten. Hopelijk wordt onze aanpak verder verspreid in Marokko… wij gaan in ieder geval door met ons engagement.”

Met dank aan Dr. Jesse Vanbesien die de continuïteit in het UZ Brussel verzorgde zodat heel het team mee kon naar Marokko.

De tweede editie van de Sugar Run Uurloop gaat door in Boom - De Schorre. Ben jij al ingeschreven? De organisatoren van Blue Berry Jam zetten alvast de laatste rechte lijn in om alles perfect voor te bereiden.

Diabetes of niet: meelopen is de boodschap. Alles is voorhanden om van deze tweede Sugar Run een sprankelend feest te maken. Ten voordele van de Diabetes Liga loop je een uur lang zoveel mogelijk kilometers. Niet over een saaie tarmacpiste, wel over een uitdagend parcours van twee kilometer in een fascinerend decor van houten paden, op het terrein van Tomorrowland in Boom bij Antwerpen. De Sugar Run Uurloop in Boom is in de eerste plaats bedoeld voor de lopers, maar er werd hard aan gewerkt om er een feest van te maken voor het hele gezin. Gulle sponsoring en veel inzet hebben een geweldig programma mogelijk gemaakt:

• 9 uur: opening secretariaat
• 11 uur: start Sugar Run Uurloop
• 12 uur: opening woktent
• 13 uur: bekendmaking van het bij elkaar gelopen bedrag
• 13u30: Testrijden Elliptigo

Heel de dag door leven de kinderen zich uit op de obstakelbaan, terwijl de sportieveling kan nagenieten op het terras. Blue Berry Jam is een vzw die met beperkte middelen geld in te zamelen voor het goede doel. Wil jij een handje helpen? Dat kan! Op het event zelf als vrijwilliger? Meld je aan via e-mail of deel gewoon dit initiatief met je vrienden. Hou ook 5 juli al vrij, want dan gaat de zomereditie van Sugar Run door in Duffel. Schrijf je gauw in, want de plaatsen zijn beperkt. En jij mag toch niet ontbreken?

http://blueberryjam.be

“U EET HET EQUIVALENT VAN 13 KLONTJES SUIKER PER DAG! Ai, in tegenstelling tot wat u dacht, consumeert u meer suiker dan goed voor u is. Toch volgens de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Die vindt dat een gemiddelde man beter niet meer dan 12,5 klontjes en een vrouw 10 klontjes binnenkrijgt en overweegt zelfs om de maximumgrens op 6 en 5 klontjes te leggen.”

Ons resultaat van de Suikertest op de website van De Standaard viel even tegen, want onze consumptie van desserts (0) of gesuikerde frisdranken (0) liet vermoeden dat onze suikerinname toch binnen de perken bleef. Toch bleken we meer dan 13 klontje suiker verbruikt te hebben. Even checken met Loes Neven van VIGeZ, het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie, die de test samenstelde met journaliste Lotte Alsteens van de krant De Standaard. “De test wil je bewust maken van alle producten waar suiker inzit en hoe snel je aan die maximale hoeveelheid raakt”, vertelt Loes Neven. “Het gaat om gemiddelde suikergehaltes en portiegroottes. In overleg met de journaliste bekeken we welke voedingsmiddelen de belangrijkste bron van suiker vormen en hoe we dat gegeven in een vrij eenvoudige test konden gieten. Het werd een lijstje van dagelijkse voedingsmiddelen waarop je kan aanduiden welke producten je verbruikt en in welke hoeveelheden. Aan elke product en portie is een hoeveelheid suiker gekoppeld en die wordt vertaald in aantal suikerklontjes van 5 gram.”

Als matige suikerverbruiker bleek ik dagelijks toch 13 klontjes te verbruiken…

“Als ‘suiker’ tellen we alle vormen van suiker mee: bietsuiker, rietsuiker, klontjes maar ook de al toegevoegde suikers in producten als gesuikerde yoghurt en frisdranken. Wat we ook meerekenen zijn geconcentreerde vormen als suiker in fruitsappen, siropen en in honing. Ook die natuurlijke suikers hebben we meegerekend, alweer op basis van de definitie van de WHO. De vitaminen en mineralen die daar nog inzitten haal je beter uit volwaardige voedingsmiddelen zoals een volledig stuk fruit. Je eet beter zo weinig mogelijk bewerkte producten.”

VIGeZ doet aan ziektepreventie, maar bieden jullie ook specifiek advies aan mensen met een aandoening zoals diabetes?

“Wij schrijven de praktische voedingsaanbevelingen uit voor Vlaanderen die voorgesteld worden in de actieve voedingsdriehoek. Die zijn gericht naar de ‘gezonde’ Vlaming vanaf zes jaar en stellen we op voor voorlichting door artsen, diëtisten en leerkrachten. De driehoek is binnenkort aan verandering toe op basis van de theoretische aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad. Het zou kunnen dat we naar een iets gewijzigde aanbevolen verhouding gaan van koolhydraten-vetten-eiwitten in dagelijkse voeding. Maar suiker mag nu niet plots gebrandmerkt worden als dé grote boosdoener in de plaats van vetten, die vroeger die rol aangemeten kregen. Diëtisten komen daar momenteel een beetje op terug. We willen zo evenwichtig mogelijk blijven in ons advies, maar suiker glipte tot nu toe wat al te vaak door de mazen van het net. Zeker toegevoegde suiker blijft een onderschat probleem. De suikertest is voor VIGeZ een manier om wat directer te gaan communiceren met het grote publiek en dat deden we tot nu toe weinig of niet. Overigens sluiten onze algemene aanbevelingen voor gezonde voeding nauw aan bij de richtlijnen voor diabetici – maar hen raden we natuurlijk wel gespecialiseerd voedingsadvies aan.”

http://www.standaard.be/suikertest

Ingrediënten voor 4 personen

• 100 g prei
• 100 g peulen
• 100 g broccoli
• 100 g wortelen
• 400 gr skreifilet (of kabeljauwhaasje)
• 1 l visbouillon (vetarm)
• peper
• zout

Bereidingswijze

Spoel de groenten. Snij het preiwit in ringen en het preigroen in zeer fijne reepjes. Snij de peultjes in schuine stukjes. Verdeel de broccoli in roosjes. Rasp de wortelen fijn. Snij de skreifilet in stukjes van 3 x 3 cm.

Breng de bouillon aan de kook. Pocheer de skreifiletblokjes 2 minuten. Doe het preiwit, de broccoli, de geraspte wortelen en de peultjes bij de bouillon. Laat nog 3 minuten zachtjes koken. Voeg dan het preigroen toe.

Breng de soep op smaak met peper (en zout). Laat even doorkoken en serveer.

Wat is skrei?

Skrei (‘zwerver’ of ‘reiziger’ in het Noors) is eigenlijk een winterkabeljauw. In de paartijd maakt deze vis een lange tocht van de Barentszzee naar de Lofoten, een eilandengroep in Noorwegen. Daar is het water immers helder en rijk aan voedsel; een ideale omgeving dus om kuit te schieten. Tijdens deze tocht zwemt de vis honderden kilometers en verandert ook zijn voedingspatroon. Hierdoor wordt het vlees vaster en witter. Alleen de kabeljauw die in het seizoen voor de kust van Noorwegen gevangen wordt, mag skrei genoemd worden. De kwaliteit van skrei is nog beter dan die van kabeljauw. Kenmerkend voor skrei zijn de spierwitte en stevige filets, die erg in de smaak vallen bij visliefhebbers. Skrei is slechts een paar weken per jaar verkrijgbaar, van januari tot eind maart. Soms loopt deze periode nog een paar weken langer door. Een kostbare lekkernij om zeker uit te proberen!

Ingrediënten voor 4 personen

• 1 Mechelse koekoek 1,5 kg (of 1 braadkip)
• 33 cl bruin bier
• 4 sjalotten (100 gr)
• 3 uien (150 gr)
• 250 gr champignons
• 250 gr wortelen
• 250 gr (diepvries)erwtjes
• 1 dl room
• 40 gr boter
• 3 blaadjes laurier, zout en peper

Bereidingswijze

Snijd de koekoek in stukken en laat ze goudbruin kleuren in boter. Zet het vuur zachter voor u de in stukjes gesneden sjalotten, fijngehakte uien, wortelen in schijfjes en de laurier toevoegt. Giet er het bier over en kruid met zout en peper.

Maak de champignons schoon en snijd ze in vieren. Doe ze, na een half uur koken, samen met de erwtjes in de stoofpan. Haal na 45 minuten braden de stukken gevogelte uit de pan en houd ze warm op een opdienschotel.

Doe de room in de pan en breng aan de kook om de saus in te dikken te de gewenste dikte.

Serveertip: Overgiet de stukken koekoek met de saus en garneer met peterselie of bieslook. Serveer dit met natuuraardappelen of verse pasta.

Weetjes over de Mechelse koekoek

De echte gastronomen kunnen u bevestigen dat de Mechelse Koekoek haar plaats verdient tussen de betere vleeshoenders. Tevens behoort deze kip tot het Belgisch culinaire erfgoed. De Mechelse Koekoek is een scharrelkip en traag groeiend (min. 10 weken oud). In haar laatste weken krijgt de Koekoek extra boekweit en melkpoeder wat het Koekoekvlees bijzonder smaakvol maakt.  Het vlees is fijn van vezel, mals en sappig. Daarenboven is het zeer vetarm waardoor het zich leent tot uiteenlopende bereidingen op een hoog culinair niveau.